Дудуткі, Дуда, Дударскі
Апублікавана
у
Рэпартажы
125 Фота
Пакуль нехта ўзгадваў свой 2007 альбо сьвяткаваў апошні званок, аматары фолку і этна правялі 30 траўня ў гасьцінных Дудутках з нагоды вялікага музычнага сьвята — Дударскага фэсту 2015.
Перспектыва правесьці выхадны дзень далей ад гарадской мітусьні была вельмі прывабнай: квіток на фэст каштаваў як звычайны ўваход на тэрыторыю музейнага комплексу, да месца падзей ва ўсю курсіравалі бясплатныя трансферы, надвор’е выдалася надзвычай прыязнае для гэтага траўня, а адмыслоўцы дударскага руху падрыхтавалі асаблівую праграму.
Спецыяльна для тых, хто не пажадаў правесьці суботні ранак у ложку, а 11 гадзіне распачалася навукова-практычная канферэнцыя «Захаванне дударскай традыцыі Прыбалтыйскага рэгіёну Еўропы», удзел у якой прынялі як “мастадонты”, так і “неафіты” дударскай традыцыі на Беларусі: Алесь Лось, Тодар Кашкурэвіч, Зьміцер Сасноўскі, Алесь Чумакоў, Алесь Сурба, Дзяніс Сухі, Сяржук Чубрык. Быў запрошаны і спецыяльны госьць з суседняй Польшчы – Януш Яскульскі, куратар Музея старажытных інструментаў у Познані.
З майго боку было б бязьлітасна і бессэнсоўна імкнуцца перадаць тут зьмест чатырох гадзін размоў прафесійных музыкаў і дасьледчыкаў. Аднак варта зразумець, чаму менавіта дуда стала кансалідуючым фактарам, які ўжо колькі год натхняе беларусаў зьбірацца разам і з прыемнасьцю бавіць час. Таму я проста пакіну некалькі думак. Па-першае, дуда займала паважнае месца ў міфалагічнай мадэлі сусьвету беларусаў, інструмент выкарыстоўваўся ажно ў дахрысьціянскіх культах і рытуалах. Больш за тое, першапачаткова танцы граліся на скрыпках ды бубнах, і ніяк не на сакральнай дудзе. Па-другое, з канца 70-х напаўстрачаная традыцыя дударства займела другое жыцьцё: зьявіліся майстры, пачалі праводзіцца этнаграфічныя экспедыцыі. І ўжо сёньня прафесіяналы маюць магчымасьць паспрачацца, ці захоўваць ім брутальную традыцыю сялянскага дударства, ці выкшталцоўваць інструмент ды выдумляць фэнтэзійныя дуды. Па-трэцяе, у цяперашнюю пост-традыцыйную эпоху дударства пасьпяхова ўпісваецца ў розныя субкультурныя накірункі – метал, рок, панк, электронную музыку. Зьявіўся нават трэнд жаночага дударства, што выглядае вельмі й вельмі hot.
Аднак, як сказаў Фрэнк Заппа, размовы пра музыку – гэта як танцы пра архітэктуру, таму пярэйдзем да “практычнай” часткі. Музыкі даволі доўга чэкаліся, і канцэрт, замест заяўленых трох гадзінаў, пачаўся недзе а палове на пятую. Але сумаваць не прыйшлося, бо ў Дудутках заўсёды знойдзецца занятак: майстры прадстаўлялі свае вырабы, жывёліны правакавалі падысьці і пазнаёміцца бліжэй, а медавуха са зьбітнем спакушалі наталіць смагу. Паказальна, дарэчы, што большасьць гасьцей комплексу складалі людзі, якія проста выбраліся адпачыць на выхадных, а не мэтанакіравана наведаць Дударскі фэст. З аднаго боку, гэта была выдатная магчымасьць далучыць да добрай музыкі новых людзей. Аднак, як паказала практыка, людзей на канцэрце было небагата.
Распачалі дзеяньне госьці зноў-такі з Польшчы – капэла “Dudziarzy Wielkopolski”, якія прадставілі ўласную дударскую традыцыю. Дудзяжы велькапольскіх завіталі да нас не ўпершыню, але здавалася, што элегантныя мужчыны ў чырвоным з чорнымі капялюшамі са зьдзіўленьем паглядалі на “дзікуноў”, што шалелі пад сцэнай і выбівалі нагамі слупы пуху дзьмухаўцоў. А потым яшчэ нешта кажуць пра рахманых беларусаў…
Нацыянальную здольнасьць да нечаканых крокаў пацьвердзілі і наступныя ўдзельнікі фэсту. Зьявіўся аднойчы беларускі хлопец з Новай Зеландыі, паказаў як трэба граць на шатландскай дудзе і ажаніўся з флейтысткай “Старога Ольсы”. Так нарадзіўся сямейны і творчы дуэт Аксаны і Андрэя Мароз, якія выканалі на Дударскім фэсьце некалькі вядомых кампазіцый у сучаснай апрацоўцы: “Amazing Grace”, знаёмую па кінафільму “Горац”, неафіцыйный гімн Шатландыі “Scotland Brave”, галоўную тэму зь “Піратаў Карыбскага мора”.
Тым часам не на жарт захацелася разьмяць ногі, і вельмі дарэчна а 6-й гадзіне на сцэне зьявіўся гурт “Літы талер”. Надышоў зорны час андро, кастарвату, ai vis lo lop, ойры, конскага бранлю і яшчэ нечага, на што ў мяне ўжо не хапіла сіл і ўменьня. Адыгралі, як звычайна, з запалам. Трэба асабліва адзначыць унёсак тэатра танцу “Фламея”, дзяўчыны зь якога на працягу ўсёй імпрэзы паказвалі клас і падтрымлівалі танцавальныя намаганьні гледачоў. Асаблівую атмасферу ствараў верталёт, які няспынна кружыў над нашымі галовамі.
Задзіраць галаву прымусіў і вулічны тэатр “Вір”, удзельнікі якога выйшлі на вялізных хадулях і злаўчыліся паказаць некалькі акрабатычных трукаў. Асабліва пашчасьціла дзеткам, якіх стракатыя веліканы ўздымалі высока ў паветры.
Анекдот у тэму. Ведаеце, чаму ў дудароў шмат дзяцей? Справа ў тым, што жонка дудара гатовая на ўсё, толькі б ён менш часу настройваў сваю дуду… Ведаючы пра гэтую акалічнасьць, мы цярпліва чакалі, пакуль флагман беларускай сярэднявечнай музыкі “Стары Ольса” прывядзе свае інструменты ў тонус. Чаканьне было ўзнагароджана, прагучалі “Ciupa”, “Ave Maria”, “Літвін”, “Drumul Draculi”, “У карчме”. Таксама гурт падзяліўся класічным рэцэптам піва і прэзентаваў новую кампазіцыю “Вада, хмель і солад”. Не магу не заўважыць абмоўку “па Фрэйду”, калі пры пераходзе да апошняй песьні, што павінен быў выканаць гурт, замест “Стары Ольса” прагучала “Litvintroll”. Было б сьмешна, калі б не было так сумна.
Тым часам турысты пацягнуліся дадому, і да выступу folktronic-гурта Pawa засталіся самыя загартаваныя. І ўжо ніхто ня стрымліваў уласнай экспрэсіі. Музыкі парадавалі лепшым танцам для мужчыны – адзін хлопец, дзьве дзяўчыны – кракавякам, бадзёрай тарантэлай, пяшчотнай “Гандзюленькай”, і тэматычнай “Зайграй жа мне, дударочку”. А кавер на «Engel» ад Rammstein проста парваў натоўп. Між іншым, у Pawa хутка выйдзе новы альбом, што будзе чарговай падставай высьветліць, ці спалучаюцца народныя традыцыі з сучаснымі музычнымі накірункамі. А 9-й пасьля кароткага бісу дзеяньне на сцэне скончылася.
Такім атрымаўся Дударскі фэст 2015. Насычана, пазнавальна і прыемна. Будзем спадзявацца, што этнічная культура працягне рэзаніраваць з рэаліямі нашай сучаснасьці і радаваць якасным прадуктам.
Тэкст: Паліна Трохаўцава
Фота: Ганна Маркевіч
Перспектыва правесьці выхадны дзень далей ад гарадской мітусьні была вельмі прывабнай: квіток на фэст каштаваў як звычайны ўваход на тэрыторыю музейнага комплексу, да месца падзей ва ўсю курсіравалі бясплатныя трансферы, надвор’е выдалася надзвычай прыязнае для гэтага траўня, а адмыслоўцы дударскага руху падрыхтавалі асаблівую праграму.
Спецыяльна для тых, хто не пажадаў правесьці суботні ранак у ложку, а 11 гадзіне распачалася навукова-практычная канферэнцыя «Захаванне дударскай традыцыі Прыбалтыйскага рэгіёну Еўропы», удзел у якой прынялі як “мастадонты”, так і “неафіты” дударскай традыцыі на Беларусі: Алесь Лось, Тодар Кашкурэвіч, Зьміцер Сасноўскі, Алесь Чумакоў, Алесь Сурба, Дзяніс Сухі, Сяржук Чубрык. Быў запрошаны і спецыяльны госьць з суседняй Польшчы – Януш Яскульскі, куратар Музея старажытных інструментаў у Познані.
З майго боку было б бязьлітасна і бессэнсоўна імкнуцца перадаць тут зьмест чатырох гадзін размоў прафесійных музыкаў і дасьледчыкаў. Аднак варта зразумець, чаму менавіта дуда стала кансалідуючым фактарам, які ўжо колькі год натхняе беларусаў зьбірацца разам і з прыемнасьцю бавіць час. Таму я проста пакіну некалькі думак. Па-першае, дуда займала паважнае месца ў міфалагічнай мадэлі сусьвету беларусаў, інструмент выкарыстоўваўся ажно ў дахрысьціянскіх культах і рытуалах. Больш за тое, першапачаткова танцы граліся на скрыпках ды бубнах, і ніяк не на сакральнай дудзе. Па-другое, з канца 70-х напаўстрачаная традыцыя дударства займела другое жыцьцё: зьявіліся майстры, пачалі праводзіцца этнаграфічныя экспедыцыі. І ўжо сёньня прафесіяналы маюць магчымасьць паспрачацца, ці захоўваць ім брутальную традыцыю сялянскага дударства, ці выкшталцоўваць інструмент ды выдумляць фэнтэзійныя дуды. Па-трэцяе, у цяперашнюю пост-традыцыйную эпоху дударства пасьпяхова ўпісваецца ў розныя субкультурныя накірункі – метал, рок, панк, электронную музыку. Зьявіўся нават трэнд жаночага дударства, што выглядае вельмі й вельмі hot.
Аднак, як сказаў Фрэнк Заппа, размовы пра музыку – гэта як танцы пра архітэктуру, таму пярэйдзем да “практычнай” часткі. Музыкі даволі доўга чэкаліся, і канцэрт, замест заяўленых трох гадзінаў, пачаўся недзе а палове на пятую. Але сумаваць не прыйшлося, бо ў Дудутках заўсёды знойдзецца занятак: майстры прадстаўлялі свае вырабы, жывёліны правакавалі падысьці і пазнаёміцца бліжэй, а медавуха са зьбітнем спакушалі наталіць смагу. Паказальна, дарэчы, што большасьць гасьцей комплексу складалі людзі, якія проста выбраліся адпачыць на выхадных, а не мэтанакіравана наведаць Дударскі фэст. З аднаго боку, гэта была выдатная магчымасьць далучыць да добрай музыкі новых людзей. Аднак, як паказала практыка, людзей на канцэрце было небагата.
Распачалі дзеяньне госьці зноў-такі з Польшчы – капэла “Dudziarzy Wielkopolski”, якія прадставілі ўласную дударскую традыцыю. Дудзяжы велькапольскіх завіталі да нас не ўпершыню, але здавалася, што элегантныя мужчыны ў чырвоным з чорнымі капялюшамі са зьдзіўленьем паглядалі на “дзікуноў”, што шалелі пад сцэнай і выбівалі нагамі слупы пуху дзьмухаўцоў. А потым яшчэ нешта кажуць пра рахманых беларусаў…
Нацыянальную здольнасьць да нечаканых крокаў пацьвердзілі і наступныя ўдзельнікі фэсту. Зьявіўся аднойчы беларускі хлопец з Новай Зеландыі, паказаў як трэба граць на шатландскай дудзе і ажаніўся з флейтысткай “Старога Ольсы”. Так нарадзіўся сямейны і творчы дуэт Аксаны і Андрэя Мароз, якія выканалі на Дударскім фэсьце некалькі вядомых кампазіцый у сучаснай апрацоўцы: “Amazing Grace”, знаёмую па кінафільму “Горац”, неафіцыйный гімн Шатландыі “Scotland Brave”, галоўную тэму зь “Піратаў Карыбскага мора”.
Тым часам не на жарт захацелася разьмяць ногі, і вельмі дарэчна а 6-й гадзіне на сцэне зьявіўся гурт “Літы талер”. Надышоў зорны час андро, кастарвату, ai vis lo lop, ойры, конскага бранлю і яшчэ нечага, на што ў мяне ўжо не хапіла сіл і ўменьня. Адыгралі, як звычайна, з запалам. Трэба асабліва адзначыць унёсак тэатра танцу “Фламея”, дзяўчыны зь якога на працягу ўсёй імпрэзы паказвалі клас і падтрымлівалі танцавальныя намаганьні гледачоў. Асаблівую атмасферу ствараў верталёт, які няспынна кружыў над нашымі галовамі.Задзіраць галаву прымусіў і вулічны тэатр “Вір”, удзельнікі якога выйшлі на вялізных хадулях і злаўчыліся паказаць некалькі акрабатычных трукаў. Асабліва пашчасьціла дзеткам, якіх стракатыя веліканы ўздымалі высока ў паветры.
Анекдот у тэму. Ведаеце, чаму ў дудароў шмат дзяцей? Справа ў тым, што жонка дудара гатовая на ўсё, толькі б ён менш часу настройваў сваю дуду… Ведаючы пра гэтую акалічнасьць, мы цярпліва чакалі, пакуль флагман беларускай сярэднявечнай музыкі “Стары Ольса” прывядзе свае інструменты ў тонус. Чаканьне было ўзнагароджана, прагучалі “Ciupa”, “Ave Maria”, “Літвін”, “Drumul Draculi”, “У карчме”. Таксама гурт падзяліўся класічным рэцэптам піва і прэзентаваў новую кампазіцыю “Вада, хмель і солад”. Не магу не заўважыць абмоўку “па Фрэйду”, калі пры пераходзе да апошняй песьні, што павінен быў выканаць гурт, замест “Стары Ольса” прагучала “Litvintroll”. Было б сьмешна, калі б не было так сумна.
Тым часам турысты пацягнуліся дадому, і да выступу folktronic-гурта Pawa засталіся самыя загартаваныя. І ўжо ніхто ня стрымліваў уласнай экспрэсіі. Музыкі парадавалі лепшым танцам для мужчыны – адзін хлопец, дзьве дзяўчыны – кракавякам, бадзёрай тарантэлай, пяшчотнай “Гандзюленькай”, і тэматычнай “Зайграй жа мне, дударочку”. А кавер на «Engel» ад Rammstein проста парваў натоўп. Між іншым, у Pawa хутка выйдзе новы альбом, што будзе чарговай падставай высьветліць, ці спалучаюцца народныя традыцыі з сучаснымі музычнымі накірункамі. А 9-й пасьля кароткага бісу дзеяньне на сцэне скончылася.
Такім атрымаўся Дударскі фэст 2015. Насычана, пазнавальна і прыемна. Будзем спадзявацца, што этнічная культура працягне рэзаніраваць з рэаліямі нашай сучаснасьці і радаваць якасным прадуктам.
Тэкст: Паліна Трохаўцава
Фота: Ганна Маркевіч
0 каментароў