Крэўскі замак

Нягледзячы на тое, што падарожжа ў Крэва і Гальшаны адбылося некалькi гадоў таму, памятаю я ўсё даволі падрабязна.

…Хацелася туды паехаць менавіта марозам, снегам, ветрам, яшчэ цёмным ранкам – дакладна ў такую пару і вырашылі рушыць. Надвор’е ў Менску было пахмурнае, шэрае, соннае; затое ў вёсцы Крэва сонейка, адбіваючыся ад белага покрыва некранутага снега, ажно сляпіла вочы. Мы са спадарожцам Алёшам яшчэ, узгадваю, жартавалі, накшталт “Гродзенская вобласць – тут і надвор’е лепшае, бо да дома бліжэй”)

Ад знакамітага Крэўскага замка засталіся толькі каменныя сцены, але, што б там ні казалі розныя скептыкі, яны адныя, шчыра вам скажу, каштуюць паловы архітэктурнай спадчыны Беларусі…

Гісторыя Крэўскага замка – аднаго з самых старадаўніх беларускіх замкаў, – пачалася ў пачатку XIV стагоддзя. Гэты велічны замак, што знаходзіцца над рэчкамі Крэўлянка і Шляхцянка, на дне плоскай даліны, збудаваны пасля 1338 года па загаду вялікага князя літоўскага Альгерда на месцы старога драўлянага замка.Гэта быў першы ў Беларусі замак, поўнасцю пабудаваны з каменю.Таўшчыня яго сцен складала 2,5 метра, вышыня – 12–13 метраў. Замак меў дзве вартавыя вежы. Вышэйшая вежа з нагоды забойства тут у 1382 годзе вялікага князя завецца вежаю Кейстута.

У XVI стагоддзі замак неаднаразова вытрымліваў аблогі татарскага і маскоўскага войскаў. Да пачатку XIX стагоддзя ён страціў сваё абарончае прызначэнне і быў занядбаны.

Крэўскі замак быў канчаткова знішчаны падчас Першай сусьветнай вайны, бо знаходзіўся на лініі фронту паміж нямецкімі і расейскімі войскамі. Польскія ўлады закансэрававалі руіны ў 1929 г. З руінамі Крэўскага замка звязана шмат легенд, у тым ліку гісторыі пра падземны тунэль з замка да Вільні і аб прыгажуні, якую замуравалі жывой у сценах замка…