Наш Грунвальд 2014
Апублікавана
у
Рэпартажы
138 Фота
19 – 20 ліпеня ў музейным комплексе “Дудуткі” прайшоў фестываль, прысьвечаны 604-й гадавіне перамогі войска Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага над Тэўтонскім Ордэнам.
Мая ўвага на гэты раз была сканцэнтраваная менавіта на ўздзельніках фестывалю, чытай рэканструктарах, галоўных фігурах мерапрыемства, бо так сталася, што я сама адношуся да гэтай катэгорыі, а таму хачу распавясьці пра гэтую кухню знутры.
Пачатак інтрыгаваў: натоўп спадароў рэканструктараў 18 ліпеня ў адзначаным месцы ў адзначаны час на сваіх гарбах прывалок пажыткі і ўсе неабходныя рэчы да спецыяльнага бабасіка, што ехаў прама ў Дудуткі. Сярод іх былі цежаленныя і нязручныя саксонкі, драўляныя калы, сумкі зь гістаровай вопраткай, выкананай рукамі па крыніцах, прадукты, сундукі з посудам, разнастайная зброя, пяшчотна перемотаная тканінай, шнурамі і адным з галоўных інструментаў рэкана – чорнай ізастужкай.
Удзельнікаў набілася шмат, усе месцы былі занятыя, у праходах ляжалі рэчы і стаялі/віселі ўсе астатнія, хто спазьніўся і не пасьпеў заняць месца. Але ў гэтым годзе адбылося вялікае шчасьцейка – нам далі зялёненькі бабасік Мінсктранса з гармошкай! А гэта значыць, што ў мінулы раз, калі яго не было, здагадацца ня цяжка, ехалі мы як тараны ў скрынке, якім таматны соўс замяняў едкі пах поту.
Яшчэ адна радасная навіна надала нам сіл: кіроўца ведаў як ехаць, таму на месца мы прыбылі хвілін за сорак! Дзеля даведкі: некалькі гадоў запар кіроўца блукаў па трасе, наярываў кругі і сорак хвілін да Дудутак перетвараліся ў доўгія некалькі гадзін.
Цяпер усё толькі пачыналася! Сагнуўшыся ў тры пагібелі, цягнучы нязручныя сумкі/пакеты/рулоны, трэба ісьці ў шатровы лагер, там яшчэ трэба знайсьці вольны кавалачак зямлі, каб паставіць сваю саксоначку, потым прайсьці рэгістрацыю клюбаў-удзельнікаў, перажыць паход за саломай і дровамі, каб спаць было цёпленька, а вогнішча не патухла.
Скажу так, добра, калі ты дзяўчынка і едзеш з клюбам – хлопцы цябе ня кінуць: і месца знойдуць, і шацёр паставяць, і вогнішча распаляць. Зусім іншая гісторыя, калі ты едзеш сама па сабе, бо ўсе гэтыя справы кладуцца на твае хрупенькія плечыкі. У маім выпадку было крыху горш, бо калі саксоначка амаль была пастаўлена, высьветлілася, что гэта месца заняў іншы клюб, прыйшлося выцягваць калы і шукаць сабе месца. Аднак, трэба сказаць, што адзін з членаў гэтага клюбу, а таксама камендант шатровага лагера Зьміцер, ня кінуў дзяўчынак і з саксоначкай дапамог. Сітуацыі бываюць розныя, так што ўсе намагаюцца дапамагаць адно аднаму.
Ітак, ночь перад адкрыцьцем. Як жа яе правесьці? Усе гэта робяць па-рознаму: пасьля запаздалай вячэры можна і патанчыць – дыскатэка дзеля рэканструктараў ужо даўно ў разгары. Тут вы ніколі не пачуеце Стаса Міхайлава, але с асалодай і пачуцьцём прагарланіце “… Ходзіў Літвін ой, ды па Грунвальду тры дні, тры начы-ы-ы-ы, тры дні-і-і-і, тры начы-ы-ы-ы, чэпам граючы-ы-ы-ы..” а таксама “… Сла-авься, князь Віта-а-аўт, гаспадар на Лі-і-ітве-е!”
І ведаеце, нават калі вы не наладжаныя танчыць, вам будзе прыемна проста паслухаць музыку ў шатры. Мне з гэтым вельмі пашанцавала – пульт з калонкамі знаходзіўся прама за маёй саксоначкай, таму замест сна да чатырох раніцы я «атрымлівала асалоду» ад п’яных салякоў “… тры дні, тры начы-ы-ы-ы..”, за што вялікі дзякуй! Але не адна я была аматарам экстрымальныга сьпявання — “раніца ў кітайскай вёсцы” чыталася на тварах паловы лагера.
Пасьля адкрыцьця – прыгожага пафаснага шэсьця і прадстаўленьня клюбаў, пачынаецца весялуха. Гледачы зь інтарэсам чакаюць пачатку турніра зброяносцаў, а яны самі ў гэты час выбіраюць сабе сапернікаў ды дзеляцца на пары, як дзеткі ў садку, што зьбіраюцца на вулачку. Час ідзе, гледачы ўсё чакаюць ды чакаюць, а рыцары ўсё ніяк не падзеляцца. Павінна заўважыць, што ўікенд выдаўся вельмі сьпякотны ды сонечны, а цень быў у адзіным месцы – пад дрэвам ля рысталішча, і той адхвацілі гадкія рыцары, няўжо ня бачылі, што амаль распранутым гледачам было вельмі сьпякотна?! Таму ў першых трывалка лопнула амаль адразу, з-за неімавернай сьпякоты, у кулінарыі можна было адкрываць новую страву: “рыцар, тамлёны ў тоўстым падлатніку і жалезе ва уласным саку”. Духмяны пах бамжоў ды вакзалаў — адметная прыкмета таго, што страва гатовая.
Далей становіцца яшчэ цікавей, бо далей ідуць турніры пяцёрак. Гэта сшыбка на стратэгію, мой улюбёны від бугуртаў. На рысталішчы сустракаюцца дзьве каманды па пяць чалавек. Задача простая – устаяць на нагах. Перад самой сшыбкай цікава назіраць за тым, як галоўны стратэг каманды дае настаўленьні астатнім членам, сабраўшы іх у круг. Калі падысьці бліжэй, можна пачуць нешта з роду: “… Ты — валіш таго! Ты – заходзіш зь левага флангу і бярэш на сябе гэтага! А ты – толькі паспрабуй зваліцца, паскуда! Ногі павырываю! Ўсё зразумела, кацяняткі? Тыды фафістафалі!.”, — сьвісьціць капітан каманды, якому часам раней вынесьлі зуб.
У нейкі момант аднаму з байцоў ламаюць шчыт, і голас узбуджанага вядучага прарывае паветра: “Жыва нясіце шчыт! Хо-оўлі шчы-ыт!”
Сьпякота такая сьпякота, нікуды ты ад яе ня дзенесься, але ў Дудутках на гэты выпадак ёсьць маленечкая рэчанька-гаўнацечанька, якая ня дала памерці ад сонечнага ўдару ні мне, чый нарад не прадугледжвае галаўны ўбор, ні адважным рыцарам, якія пасьпелі назваць гэтыя жыватворныя водныя працэдуры ўрынатэрапіяй, чаму, здаецца зразумела ўсім.
Конны турнір быў проста феерычным! Пасьля сшыбак і скіданьня адзін аднаго з каней на зямлю, коннікі пабралі мячы і прыняліся актыўна лупасіцца імі. Бітва была вельмі напружанай і небясьпечнай таму, што ў абодвух коннікаў былі адкрытыя галовы, шыі, рукі і плечы, а гэта супраць правілаў бою ды тэхнікі бясьпекі. Каб вам было лягчэй гэта ўявіць, скажу, што яна была падобна да самай яркай бітва з серыялу “Гульня прастолаў”, выключая фантаны крыві, зразумела.
Напрыканцы суботы, у перапынку паміж канцэртам, браты Сьвятой інквізіцыі раптам прызналі ў адной з дзяўчын “у дурацкім” ведзьму — вердыкт непахісны: спаліць! Пакуль адзін з братоў зачытваў прысуд, другі манах спрытна прывязваў бедную дзяўчыну да слупа, а трэці зладжана і хутка падпальваў сьвежае вогнішча. Агонь рос на вачах, а браты змушалі прызнацца няшчасную ў сувязі з паскудзьдзем. Ёй заставалася толькі крычаць пра тое, што яна не вінаватая.
У гэты момант мяне ўразіла публіка: гледачы атачылі вогнішча, сталі кідаць у паветра зігі і крычаць: «Спаліць ведзьму!», менавіта ў гэты момант тонкі дзявочы голас за маёй сьпіной вымавіў: «Так-а… Гуманнасьць людская ня мае мяжы… „
Калі дзяўчына стала амаль задыхацца, адзін з братоў адвязаў яе і са словамі: “Спалім яе заўтра!» пад расчараванае галёканьне натоўпу пацягнуў за сабой. Усё выйшла як у старым барадатым анекдоце:
— Спаліць ведзьму!
— Але яна такая прыгожая!
— Добра, але потым спаліць!
Мне давялося пагутарыць з адным з арганізатараў гэтага цудоўнага фестывалю – Аляксандрам Ракам, больш вядомым у рэканструктарскіх колах як Гілмар. Вось як ён пракаментаваў гэтае мерапрыемства: «У гэтым годзе намі было зарэгістравана каля шасьціста ўдзельнікаў зь Беларусі, Расеі, Украіны і Літвы. Мы радыя, што з кожным годам традыцыя правядзеньня фестывалю мацнее, а ён сам становіцца ўсё маштабней і лепш, бо гэта неверагодна важна для культурнага разьвіцьця Беларусі. Бо падчас бітвы пад Грунвальдам на аднаго ліцьвіна даводзілася дваццаць тры беларуса, але ў Літве гэта дзяржаўнае сьвята, а ў нас самі бачыце… Спадзяемся, што дзякуючы штогадоваму правядзеньню фестывалю „Наш Грунвальд“ сітуацыя ў гэтым накірунку зьменіцца ў лепшы бок „.
Напрыканцы хочацца напісать некалькі радкоў пра нас з вамі. Мы жывем ва ўнікальную эпоху спажываньня, калі ў крамах хапае ежы, а нам даступны любога роду забавы. Але мы забываемся, што ў той час, пакуль мы адпачываем, нехта ў гэты момант у тым жа месцы напружанна працуе. Я гэта да чаго кланю, калі мы па якісь прычынах ня маем супердарагой тэхнікі і ў сувязі з правіламі тэхнікі бясьпекі ня можам наблізіцца да месца відовішча і нам бачна крыху менш, чым напрыклад, прадстаўнікам прэсы, зусім не абавязкова пачынать лаяць іх на чым сьвет стаіць, тым самым дэманстраваць узровень сваёй адукацыі. Гэтым людзям няма часу нават падумаць пра наведваньне “патаемнага пакойчыку”, пры гэтым яны вымушаныя знаходзіцца на сонцасьпёке ўвесь дзень і завяршыць свой працоўны дзень а другой ночы – з заканчэньнем канцэрта. Мала таго, што мы перашкаджаем ім працаваць, так потым і патрабуем ад іх жа смачных здымкаў, закідваючы скаргамі-каментамі суполкі мерапрыемства.
Таксама хочацца сказаць, што мы праз тэлебачаньне і інэт настолькі прывыклі да жорсткасьці, што патрабуем градусных напояў і менавіта такіх відовішч, а калі ў жыцьці ня бачым выпусканьня кішок, ламаньня робраў або хаця б зброі, пачынаем самі ўсё крушыць і ламаць, шчыра вера, што нас падманулі. Трэба памятаць, што ўсе баі не зьяўляюцца пастаноўкамі, яны рэальныя, як і рыцары не зьяўляюцца клоўнамі. Рыцары – гэта спартсмэны, а гістарычнае фехтаваньне – самы сапраўдны і траўманебясьпечны спорт. І яны не Пятрушкі, яны не весяліць нас выходзяць, а спаборнічаць. Гэта мы прыйшлі атрымаць асалоду ад гэтага спорту.
Нешта я не магу ўзгадаць, калі апошні раз раз’юшаныя гледачы настольнага тэнісу скардзіліся, што чемпіянат быў галёвы, бо тэнісіст, паскуда такая, не размажджэрыў у мяса маленечкім мячыкам твар апанента і патрабавалі вярнуць грошы за квіткі. Давайце памятаць, што мы жывем у інтэлігентным грамадстве і ня будзем прыпадабняцца не самым ідэальным яго прадстаўнікам, дэманструючы тым самым ўзровень сваёй адукацыі.
Тэкст: Натальля Будная
Фота: Натальля Будная
Мая ўвага на гэты раз была сканцэнтраваная менавіта на ўздзельніках фестывалю, чытай рэканструктарах, галоўных фігурах мерапрыемства, бо так сталася, што я сама адношуся да гэтай катэгорыі, а таму хачу распавясьці пра гэтую кухню знутры.
Пачатак інтрыгаваў: натоўп спадароў рэканструктараў 18 ліпеня ў адзначаным месцы ў адзначаны час на сваіх гарбах прывалок пажыткі і ўсе неабходныя рэчы да спецыяльнага бабасіка, што ехаў прама ў Дудуткі. Сярод іх былі цежаленныя і нязручныя саксонкі, драўляныя калы, сумкі зь гістаровай вопраткай, выкананай рукамі па крыніцах, прадукты, сундукі з посудам, разнастайная зброя, пяшчотна перемотаная тканінай, шнурамі і адным з галоўных інструментаў рэкана – чорнай ізастужкай.
Удзельнікаў набілася шмат, усе месцы былі занятыя, у праходах ляжалі рэчы і стаялі/віселі ўсе астатнія, хто спазьніўся і не пасьпеў заняць месца. Але ў гэтым годзе адбылося вялікае шчасьцейка – нам далі зялёненькі бабасік Мінсктранса з гармошкай! А гэта значыць, што ў мінулы раз, калі яго не было, здагадацца ня цяжка, ехалі мы як тараны ў скрынке, якім таматны соўс замяняў едкі пах поту.
Яшчэ адна радасная навіна надала нам сіл: кіроўца ведаў як ехаць, таму на месца мы прыбылі хвілін за сорак! Дзеля даведкі: некалькі гадоў запар кіроўца блукаў па трасе, наярываў кругі і сорак хвілін да Дудутак перетвараліся ў доўгія некалькі гадзін.
Цяпер усё толькі пачыналася! Сагнуўшыся ў тры пагібелі, цягнучы нязручныя сумкі/пакеты/рулоны, трэба ісьці ў шатровы лагер, там яшчэ трэба знайсьці вольны кавалачак зямлі, каб паставіць сваю саксоначку, потым прайсьці рэгістрацыю клюбаў-удзельнікаў, перажыць паход за саломай і дровамі, каб спаць было цёпленька, а вогнішча не патухла.
Скажу так, добра, калі ты дзяўчынка і едзеш з клюбам – хлопцы цябе ня кінуць: і месца знойдуць, і шацёр паставяць, і вогнішча распаляць. Зусім іншая гісторыя, калі ты едзеш сама па сабе, бо ўсе гэтыя справы кладуцца на твае хрупенькія плечыкі. У маім выпадку было крыху горш, бо калі саксоначка амаль была пастаўлена, высьветлілася, что гэта месца заняў іншы клюб, прыйшлося выцягваць калы і шукаць сабе месца. Аднак, трэба сказаць, што адзін з членаў гэтага клюбу, а таксама камендант шатровага лагера Зьміцер, ня кінуў дзяўчынак і з саксоначкай дапамог. Сітуацыі бываюць розныя, так што ўсе намагаюцца дапамагаць адно аднаму.
Ітак, ночь перад адкрыцьцем. Як жа яе правесьці? Усе гэта робяць па-рознаму: пасьля запаздалай вячэры можна і патанчыць – дыскатэка дзеля рэканструктараў ужо даўно ў разгары. Тут вы ніколі не пачуеце Стаса Міхайлава, але с асалодай і пачуцьцём прагарланіце “… Ходзіў Літвін ой, ды па Грунвальду тры дні, тры начы-ы-ы-ы, тры дні-і-і-і, тры начы-ы-ы-ы, чэпам граючы-ы-ы-ы..” а таксама “… Сла-авься, князь Віта-а-аўт, гаспадар на Лі-і-ітве-е!”
І ведаеце, нават калі вы не наладжаныя танчыць, вам будзе прыемна проста паслухаць музыку ў шатры. Мне з гэтым вельмі пашанцавала – пульт з калонкамі знаходзіўся прама за маёй саксоначкай, таму замест сна да чатырох раніцы я «атрымлівала асалоду» ад п’яных салякоў “… тры дні, тры начы-ы-ы-ы..”, за што вялікі дзякуй! Але не адна я была аматарам экстрымальныга сьпявання — “раніца ў кітайскай вёсцы” чыталася на тварах паловы лагера.
Пасьля адкрыцьця – прыгожага пафаснага шэсьця і прадстаўленьня клюбаў, пачынаецца весялуха. Гледачы зь інтарэсам чакаюць пачатку турніра зброяносцаў, а яны самі ў гэты час выбіраюць сабе сапернікаў ды дзеляцца на пары, як дзеткі ў садку, што зьбіраюцца на вулачку. Час ідзе, гледачы ўсё чакаюць ды чакаюць, а рыцары ўсё ніяк не падзеляцца. Павінна заўважыць, што ўікенд выдаўся вельмі сьпякотны ды сонечны, а цень быў у адзіным месцы – пад дрэвам ля рысталішча, і той адхвацілі гадкія рыцары, няўжо ня бачылі, што амаль распранутым гледачам было вельмі сьпякотна?! Таму ў першых трывалка лопнула амаль адразу, з-за неімавернай сьпякоты, у кулінарыі можна было адкрываць новую страву: “рыцар, тамлёны ў тоўстым падлатніку і жалезе ва уласным саку”. Духмяны пах бамжоў ды вакзалаў — адметная прыкмета таго, што страва гатовая.
Далей становіцца яшчэ цікавей, бо далей ідуць турніры пяцёрак. Гэта сшыбка на стратэгію, мой улюбёны від бугуртаў. На рысталішчы сустракаюцца дзьве каманды па пяць чалавек. Задача простая – устаяць на нагах. Перад самой сшыбкай цікава назіраць за тым, як галоўны стратэг каманды дае настаўленьні астатнім членам, сабраўшы іх у круг. Калі падысьці бліжэй, можна пачуць нешта з роду: “… Ты — валіш таго! Ты – заходзіш зь левага флангу і бярэш на сябе гэтага! А ты – толькі паспрабуй зваліцца, паскуда! Ногі павырываю! Ўсё зразумела, кацяняткі? Тыды фафістафалі!.”, — сьвісьціць капітан каманды, якому часам раней вынесьлі зуб.
У нейкі момант аднаму з байцоў ламаюць шчыт, і голас узбуджанага вядучага прарывае паветра: “Жыва нясіце шчыт! Хо-оўлі шчы-ыт!”
Сьпякота такая сьпякота, нікуды ты ад яе ня дзенесься, але ў Дудутках на гэты выпадак ёсьць маленечкая рэчанька-гаўнацечанька, якая ня дала памерці ад сонечнага ўдару ні мне, чый нарад не прадугледжвае галаўны ўбор, ні адважным рыцарам, якія пасьпелі назваць гэтыя жыватворныя водныя працэдуры ўрынатэрапіяй, чаму, здаецца зразумела ўсім.
Конны турнір быў проста феерычным! Пасьля сшыбак і скіданьня адзін аднаго з каней на зямлю, коннікі пабралі мячы і прыняліся актыўна лупасіцца імі. Бітва была вельмі напружанай і небясьпечнай таму, што ў абодвух коннікаў былі адкрытыя галовы, шыі, рукі і плечы, а гэта супраць правілаў бою ды тэхнікі бясьпекі. Каб вам было лягчэй гэта ўявіць, скажу, што яна была падобна да самай яркай бітва з серыялу “Гульня прастолаў”, выключая фантаны крыві, зразумела.
Напрыканцы суботы, у перапынку паміж канцэртам, браты Сьвятой інквізіцыі раптам прызналі ў адной з дзяўчын “у дурацкім” ведзьму — вердыкт непахісны: спаліць! Пакуль адзін з братоў зачытваў прысуд, другі манах спрытна прывязваў бедную дзяўчыну да слупа, а трэці зладжана і хутка падпальваў сьвежае вогнішча. Агонь рос на вачах, а браты змушалі прызнацца няшчасную ў сувязі з паскудзьдзем. Ёй заставалася толькі крычаць пра тое, што яна не вінаватая.
У гэты момант мяне ўразіла публіка: гледачы атачылі вогнішча, сталі кідаць у паветра зігі і крычаць: «Спаліць ведзьму!», менавіта ў гэты момант тонкі дзявочы голас за маёй сьпіной вымавіў: «Так-а… Гуманнасьць людская ня мае мяжы… „
Калі дзяўчына стала амаль задыхацца, адзін з братоў адвязаў яе і са словамі: “Спалім яе заўтра!» пад расчараванае галёканьне натоўпу пацягнуў за сабой. Усё выйшла як у старым барадатым анекдоце:
— Спаліць ведзьму!
— Але яна такая прыгожая!
— Добра, але потым спаліць!
Мне давялося пагутарыць з адным з арганізатараў гэтага цудоўнага фестывалю – Аляксандрам Ракам, больш вядомым у рэканструктарскіх колах як Гілмар. Вось як ён пракаментаваў гэтае мерапрыемства: «У гэтым годзе намі было зарэгістравана каля шасьціста ўдзельнікаў зь Беларусі, Расеі, Украіны і Літвы. Мы радыя, што з кожным годам традыцыя правядзеньня фестывалю мацнее, а ён сам становіцца ўсё маштабней і лепш, бо гэта неверагодна важна для культурнага разьвіцьця Беларусі. Бо падчас бітвы пад Грунвальдам на аднаго ліцьвіна даводзілася дваццаць тры беларуса, але ў Літве гэта дзяржаўнае сьвята, а ў нас самі бачыце… Спадзяемся, што дзякуючы штогадоваму правядзеньню фестывалю „Наш Грунвальд“ сітуацыя ў гэтым накірунку зьменіцца ў лепшы бок „.
Напрыканцы хочацца напісать некалькі радкоў пра нас з вамі. Мы жывем ва ўнікальную эпоху спажываньня, калі ў крамах хапае ежы, а нам даступны любога роду забавы. Але мы забываемся, што ў той час, пакуль мы адпачываем, нехта ў гэты момант у тым жа месцы напружанна працуе. Я гэта да чаго кланю, калі мы па якісь прычынах ня маем супердарагой тэхнікі і ў сувязі з правіламі тэхнікі бясьпекі ня можам наблізіцца да месца відовішча і нам бачна крыху менш, чым напрыклад, прадстаўнікам прэсы, зусім не абавязкова пачынать лаяць іх на чым сьвет стаіць, тым самым дэманстраваць узровень сваёй адукацыі. Гэтым людзям няма часу нават падумаць пра наведваньне “патаемнага пакойчыку”, пры гэтым яны вымушаныя знаходзіцца на сонцасьпёке ўвесь дзень і завяршыць свой працоўны дзень а другой ночы – з заканчэньнем канцэрта. Мала таго, што мы перашкаджаем ім працаваць, так потым і патрабуем ад іх жа смачных здымкаў, закідваючы скаргамі-каментамі суполкі мерапрыемства.
Таксама хочацца сказаць, што мы праз тэлебачаньне і інэт настолькі прывыклі да жорсткасьці, што патрабуем градусных напояў і менавіта такіх відовішч, а калі ў жыцьці ня бачым выпусканьня кішок, ламаньня робраў або хаця б зброі, пачынаем самі ўсё крушыць і ламаць, шчыра вера, што нас падманулі. Трэба памятаць, што ўсе баі не зьяўляюцца пастаноўкамі, яны рэальныя, як і рыцары не зьяўляюцца клоўнамі. Рыцары – гэта спартсмэны, а гістарычнае фехтаваньне – самы сапраўдны і траўманебясьпечны спорт. І яны не Пятрушкі, яны не весяліць нас выходзяць, а спаборнічаць. Гэта мы прыйшлі атрымаць асалоду ад гэтага спорту.
Нешта я не магу ўзгадаць, калі апошні раз раз’юшаныя гледачы настольнага тэнісу скардзіліся, што чемпіянат быў галёвы, бо тэнісіст, паскуда такая, не размажджэрыў у мяса маленечкім мячыкам твар апанента і патрабавалі вярнуць грошы за квіткі. Давайце памятаць, што мы жывем у інтэлігентным грамадстве і ня будзем прыпадабняцца не самым ідэальным яго прадстаўнікам, дэманструючы тым самым ўзровень сваёй адукацыі.
Тэкст: Натальля Будная
Фота: Натальля Будная
0 каментароў