Зона адсяленьня: пра ласёў i нiдэрландцаў (дзень I)
Апублікавана
у
Падарожжы
13 Фота
А мы тым часам iзноўку паехалi вандраваць i аглядаць архiтэктурную спадчыну. Амаль усе, нават i цяжкадасягальныя цiкавасьцi нашае Радзiмы, я ўжо даўно пабачыла, таму цяпер звычайна шлях ляжыць да зусiм ужо малавядомых месцаў, якiя складана адшукаць на мапе i да якiх даволi праблематычна дабрацца. На гэты раз у пошуках пакiнутых паўразбураных сядзiбаў мы зь Пятро з захапленьнем накiравалiся на мяжу з Расеяй, у забруджаную радыяцыяй зону адсяленьня, дзе ў наступныя два днi нас чакалi неверагодныя дзiўныя прыгоды.
Калi быць да канца шчырай, то «з захапленьнем туды накiравалася» я, а Пятро, як звычайна, даведаўся, куды мы наогул едзем, толькi калi зранку сустрэў мяне на прыпынку, адкуль мы выязджалi на трасу.
Магчыма, паздабывай я больш падрабязнай iнфы i распавядзі яму раней пра адселеную зону, пра неабходнасьць пропуску, пра КПП, пра тое, што да сядзiбаў пешшу пiлаваць 20 км, што там заказьнiк нейкi — мы пазьбеглi б мноства сур’ёзных касякоў, у якiя рызыкавалi патрапіць выключна з-за майго глупства i летуценнасьцi. Але ж – рок-н-рол – у вынiку ўсё атрымалася выдатна, а таму я здымаю зь сябе адказнасьць за бясклапотнасьць i непадрыхтаванасьць. Зрэшты, я звычайная прынцэса, я не хачу задумвацца пра радыяцыйнае забруджваньне, я хачу рыцара i палац.
Не пасьпелi мы выехаць зь Менску, як амаль адразу зьмянiлi планы i вырашылi спачатку рушыць у вёску Юравiчы, што наделёка ад Калiнкавiчаў, на Гомельшчыне. Там захаваўся велiчны былы касьцёл езуiцкага калегiума, узьведзены ажно ў 1726—1746 гадах, а таксама адна з двух самых старажытных на тэрыторыі сучаснай Беларусі (26470 г. да н. э. ± 420 гадоў) стаянак першабытных людзей – нiдэрландцаў, як, пераблытаўшы зь неандартальцамi, зарадзiў Пятро, каторы якраз нядаўна атрымаў дыплом гiсторыка i пасьпяхова старанна забываўся на ўсё гэтае «гiстарычнае» непатрэбства. Павольна, не сьпяшаючыся, зь перапынкамi на апоўдневую каву з вадзiлам i назiраньне за самалёцiкамi пад Бабруйскам, нарэшце дацягнулiся да Юравiчаў i, прайшоўшы па сонцасьпёку ўздоўж усю вёску, мы апынулiся ля касьцёла. Дарэчы, у 1832 годзе, калi комплекс быў передадзены бернардынскаму ордэну, касьцёл быў перабудаваны ў праваслаўную царкву.
З 1990-х гадоў на тэрыторыi калегiума зьмяшчаўся дзеючы праваслаўны жаночы манастыр у гонар Нараджэньня Найсьвяцейшай Багародзіцы, а з 2006 года тут знаходзiцца дзеючы праваслаўны мужчынскі манастыр. Сёньня касьцёл пакрыху аднаўляецца як праваслаўная царква; рысы позьняга барока, здаецца, iмкнуцца захоўваць, але выглядае неяк дзiўна.
Канешне, мы прабралiся ў касьцёл i далезьлi да самага верху, да даху, каб там высунуцца з акна, паазіраць з вышынi квiтнеючую вясковую панараму i адпачыць крыху ад бязьлiтаснай сьпякоты. А пасьля, толькi а пятай гадзiне, падсiлкаваўшыся i астудзіўшы гарачыя галовы пад мясцовай калонкай, мы накiравалiся ў бок Гомеля, адкуль празь Ветку зьбiралiся трапiць у пасёлак Першамайскi, дзе захавалася ўзьведзеная напрыканцы XIX — у пачатку XX стагодзьдзяў сядзiба «Рудня».
Дарога бесьперапынна падкiдала нам сюрпрызы. Першыя трывожныя званочкi зьявiлiся, калi на непадрабязнай мапе мы ўбачылi маленечкi такi подпiс, што Першамайскi i астатнiя вёскi навокал – нежылыя, а гэта значыць, што яны былi адселеныя пасьля аварыi на ЧАЭС з-за забруджваньня тэрыторыi радыяцыяй. Мяне гэта не спынiла: раней я ўжо была ў падобных землях, шукала рэшткi паўразбураных касьцёлаў, нiчога страшнага, усё там дасягальна i, падаецца, цалкам бясьпечна. Больш насьцярожвала тое, што iсьцi трэ пешшу празь лес з 20 км i невядома было, цi ёсьць праз рэчку на сярэдзiне шляху мост – папяровая мапа й Гугл спрачалiся, паспрачалiся й мы (Пятро, калi ты гэта чытаеш – ведай, мост там усё ж быў!). Але ўбачыць, што пераходу такi няма, прашыбаваўшы дзясятак кiламетраў – крыўда ябаная. Знак «Радыяцыя. Уваход забаронены» на павароце да Першамайскага канчаткова запэўнiў нас, што гэткiм чынам мы ў сядзiбу не патрапім.
I вось па захадзе сонца вырашаем мы рушыць у аб’езд: зробiм круг кiламетраў трыццаць да вёскi Сьвяцiлавiчы, дзе, дарэчы, — суцяшальны прыз! — таксама захавалася нейкая стаянка «нiдэрдландцаў», i адтуль ужо паспрабуем зайсьцi да сядзiбы «Рудня» з апоўначы. А што, выдатны план, магчыма, там хтосьцi падкiне блiжэй i ня прыйдзецца столькi пiлаваць на сваiх дваіх!
Далей – лепей. Падбiрае i падвозiць нас мужык, бывалы, таксама ў маладосьцi вандраваў, шмат чаго ведае пра Веткаўскi край, цiкава i заўзята распавядае. Пра тое, што вёскi за Сьвяцiлавiчамi таксама нежылыя i што мы, як апынулася, дарма едзем, шлях мы сабе не скароцiм, пра тое, што знаходзiцца ў мясцовым лесе забаронена, ня толькi з-за зоны радыяцыйнага забруджваньня, але яшчэ й, увага, прыроднага заказьнiка, у якiм жывуць i дзiкi, i лосi, i рысi, i нават мядзьведзь, i пра бамжэй, i пра чарцей, i пра кантрабандыстаў з Расеi – пра ўсё распавёў! Засумнявацца ў яго словах, на жаль, не прыйшлося нi кроплi: на фразе «i лосi жывуць…» нам пад калёсы зь цемры скакануў велiзарны ашалелы лось. Пашчасьцiла, што мы не пасьпелi начапiць яго на капот, адтармарiзiся зь лютымi мацюкамi, а спалоханы рагаты недарэка зьнiк у лесе… Узiмку, кажуць, зусiм нахабныя гэтыя лосi: выходзяць i жруць уздоўж шашы соль, якой дарогу пасыпаюць, каб ня сьлiзка езьдзiць было. Але мне нявесела, хапiла й гэтай раптоўнай сустрэчы са зьверам: я ўжо сьцiшылася й сяджу бялею, сiнею, — зусiм, карацей, не хачу анiякiх архiтэктурных дзiвосаў у забруджанай зоне, вогнiшча ў запаведнiку, сьвяцiлавiцкiх быдлосаў-сабутыльнiкаў i рыку драпежнiкаў зранку, каб хутчэй абудзiцца. Але рабiць няма чаго – пад бадзёрае «Няхай шчасьцiць!» мы выгружаемся з машыны i застаемся ў цемры на скрыжаваньнi ў пары кiламетраў ад расейская мяжы.
Распавяду кароценька: праз гадзiнку аздараўляльных шпацыраў па начным лесе, пасьпяваўшы i пахлопаўшы – бо там мы гэта можам, — усьведамiўшы, што за заўтра мы аглядзець два архiтэктурныя помнiкi папросту не пасьпеем, вельмi стомiмся iсьцi пешшу 40 км, не запалiм вогнiшча, каб пераначаваць, а вясковы поп, да якога Пятро так iрваўся пагасьцяваць, апоўначы ўжо напэўна сьпiць, мы прынялi мужнае рашэньне вяртацца ў Ветку. Седзячы ўдваiх на заплечніку на пустой дарозе ў абдымках зорак, мы пагадзiлiся, што, калi ўжо паахвяравалi наведваньне сядзiбы «Рудня» ў Першамайскiм на карысьць палаца ў Дзямьянках, то трэба абавязкова зрабiць усё магчымае, каб назаўтра прарвацца без прапускоў у забароненую зону адсяленьня, якая прадказвала нам чарговыя незабыўныя прыгоды…
Пра другі дзень нашага падарожжа чытай тут.
Больш на: vk.com/architekture
Калi быць да канца шчырай, то «з захапленьнем туды накiравалася» я, а Пятро, як звычайна, даведаўся, куды мы наогул едзем, толькi калi зранку сустрэў мяне на прыпынку, адкуль мы выязджалi на трасу.
Магчыма, паздабывай я больш падрабязнай iнфы i распавядзі яму раней пра адселеную зону, пра неабходнасьць пропуску, пра КПП, пра тое, што да сядзiбаў пешшу пiлаваць 20 км, што там заказьнiк нейкi — мы пазьбеглi б мноства сур’ёзных касякоў, у якiя рызыкавалi патрапіць выключна з-за майго глупства i летуценнасьцi. Але ж – рок-н-рол – у вынiку ўсё атрымалася выдатна, а таму я здымаю зь сябе адказнасьць за бясклапотнасьць i непадрыхтаванасьць. Зрэшты, я звычайная прынцэса, я не хачу задумвацца пра радыяцыйнае забруджваньне, я хачу рыцара i палац.Не пасьпелi мы выехаць зь Менску, як амаль адразу зьмянiлi планы i вырашылi спачатку рушыць у вёску Юравiчы, што наделёка ад Калiнкавiчаў, на Гомельшчыне. Там захаваўся велiчны былы касьцёл езуiцкага калегiума, узьведзены ажно ў 1726—1746 гадах, а таксама адна з двух самых старажытных на тэрыторыі сучаснай Беларусі (26470 г. да н. э. ± 420 гадоў) стаянак першабытных людзей – нiдэрландцаў, як, пераблытаўшы зь неандартальцамi, зарадзiў Пятро, каторы якраз нядаўна атрымаў дыплом гiсторыка i пасьпяхова старанна забываўся на ўсё гэтае «гiстарычнае» непатрэбства. Павольна, не сьпяшаючыся, зь перапынкамi на апоўдневую каву з вадзiлам i назiраньне за самалёцiкамi пад Бабруйскам, нарэшце дацягнулiся да Юравiчаў i, прайшоўшы па сонцасьпёку ўздоўж усю вёску, мы апынулiся ля касьцёла. Дарэчы, у 1832 годзе, калi комплекс быў передадзены бернардынскаму ордэну, касьцёл быў перабудаваны ў праваслаўную царкву.
З 1990-х гадоў на тэрыторыi калегiума зьмяшчаўся дзеючы праваслаўны жаночы манастыр у гонар Нараджэньня Найсьвяцейшай Багародзіцы, а з 2006 года тут знаходзiцца дзеючы праваслаўны мужчынскі манастыр. Сёньня касьцёл пакрыху аднаўляецца як праваслаўная царква; рысы позьняга барока, здаецца, iмкнуцца захоўваць, але выглядае неяк дзiўна. Канешне, мы прабралiся ў касьцёл i далезьлi да самага верху, да даху, каб там высунуцца з акна, паазіраць з вышынi квiтнеючую вясковую панараму i адпачыць крыху ад бязьлiтаснай сьпякоты. А пасьля, толькi а пятай гадзiне, падсiлкаваўшыся i астудзіўшы гарачыя галовы пад мясцовай калонкай, мы накiравалiся ў бок Гомеля, адкуль празь Ветку зьбiралiся трапiць у пасёлак Першамайскi, дзе захавалася ўзьведзеная напрыканцы XIX — у пачатку XX стагодзьдзяў сядзiба «Рудня».
Дарога бесьперапынна падкiдала нам сюрпрызы. Першыя трывожныя званочкi зьявiлiся, калi на непадрабязнай мапе мы ўбачылi маленечкi такi подпiс, што Першамайскi i астатнiя вёскi навокал – нежылыя, а гэта значыць, што яны былi адселеныя пасьля аварыi на ЧАЭС з-за забруджваньня тэрыторыi радыяцыяй. Мяне гэта не спынiла: раней я ўжо была ў падобных землях, шукала рэшткi паўразбураных касьцёлаў, нiчога страшнага, усё там дасягальна i, падаецца, цалкам бясьпечна. Больш насьцярожвала тое, што iсьцi трэ пешшу празь лес з 20 км i невядома было, цi ёсьць праз рэчку на сярэдзiне шляху мост – папяровая мапа й Гугл спрачалiся, паспрачалiся й мы (Пятро, калi ты гэта чытаеш – ведай, мост там усё ж быў!). Але ўбачыць, што пераходу такi няма, прашыбаваўшы дзясятак кiламетраў – крыўда ябаная. Знак «Радыяцыя. Уваход забаронены» на павароце да Першамайскага канчаткова запэўнiў нас, што гэткiм чынам мы ў сядзiбу не патрапім.
I вось па захадзе сонца вырашаем мы рушыць у аб’езд: зробiм круг кiламетраў трыццаць да вёскi Сьвяцiлавiчы, дзе, дарэчы, — суцяшальны прыз! — таксама захавалася нейкая стаянка «нiдэрдландцаў», i адтуль ужо паспрабуем зайсьцi да сядзiбы «Рудня» з апоўначы. А што, выдатны план, магчыма, там хтосьцi падкiне блiжэй i ня прыйдзецца столькi пiлаваць на сваiх дваіх! Далей – лепей. Падбiрае i падвозiць нас мужык, бывалы, таксама ў маладосьцi вандраваў, шмат чаго ведае пра Веткаўскi край, цiкава i заўзята распавядае. Пра тое, што вёскi за Сьвяцiлавiчамi таксама нежылыя i што мы, як апынулася, дарма едзем, шлях мы сабе не скароцiм, пра тое, што знаходзiцца ў мясцовым лесе забаронена, ня толькi з-за зоны радыяцыйнага забруджваньня, але яшчэ й, увага, прыроднага заказьнiка, у якiм жывуць i дзiкi, i лосi, i рысi, i нават мядзьведзь, i пра бамжэй, i пра чарцей, i пра кантрабандыстаў з Расеi – пра ўсё распавёў! Засумнявацца ў яго словах, на жаль, не прыйшлося нi кроплi: на фразе «i лосi жывуць…» нам пад калёсы зь цемры скакануў велiзарны ашалелы лось. Пашчасьцiла, што мы не пасьпелi начапiць яго на капот, адтармарiзiся зь лютымi мацюкамi, а спалоханы рагаты недарэка зьнiк у лесе… Узiмку, кажуць, зусiм нахабныя гэтыя лосi: выходзяць i жруць уздоўж шашы соль, якой дарогу пасыпаюць, каб ня сьлiзка езьдзiць было. Але мне нявесела, хапiла й гэтай раптоўнай сустрэчы са зьверам: я ўжо сьцiшылася й сяджу бялею, сiнею, — зусiм, карацей, не хачу анiякiх архiтэктурных дзiвосаў у забруджанай зоне, вогнiшча ў запаведнiку, сьвяцiлавiцкiх быдлосаў-сабутыльнiкаў i рыку драпежнiкаў зранку, каб хутчэй абудзiцца. Але рабiць няма чаго – пад бадзёрае «Няхай шчасьцiць!» мы выгружаемся з машыны i застаемся ў цемры на скрыжаваньнi ў пары кiламетраў ад расейская мяжы.
Распавяду кароценька: праз гадзiнку аздараўляльных шпацыраў па начным лесе, пасьпяваўшы i пахлопаўшы – бо там мы гэта можам, — усьведамiўшы, што за заўтра мы аглядзець два архiтэктурныя помнiкi папросту не пасьпеем, вельмi стомiмся iсьцi пешшу 40 км, не запалiм вогнiшча, каб пераначаваць, а вясковы поп, да якога Пятро так iрваўся пагасьцяваць, апоўначы ўжо напэўна сьпiць, мы прынялi мужнае рашэньне вяртацца ў Ветку. Седзячы ўдваiх на заплечніку на пустой дарозе ў абдымках зорак, мы пагадзiлiся, што, калi ўжо паахвяравалi наведваньне сядзiбы «Рудня» ў Першамайскiм на карысьць палаца ў Дзямьянках, то трэба абавязкова зрабiць усё магчымае, каб назаўтра прарвацца без прапускоў у забароненую зону адсяленьня, якая прадказвала нам чарговыя незабыўныя прыгоды…
Пра другі дзень нашага падарожжа чытай тут.
Больш на: vk.com/architekture
0 каментароў