Зона адсяленьня: з вышынi трактарынага палёту (дзень II)
Апублікавана
у
Падарожжы
16 Фота
…Я ўвалілася ў намёт з бадзёрай песьняй Чыжа “Прекрасное воскресенье”, жменяй духмяных малінаў на сьняданак і намерам абудзіць усё жывое навокал, каб хутчэй рушыць на захоп чарговага непрыступнага архітэктурнага цуда. Неяк так у лесапарку за Веткай, куды мы дабрылі а другой гадзіне ночы, і распачаўся другі дзень нашага падарожжа ў зону адсяленьня Пра першы дзень нашага падарожжа чытай тут. Вырашылі сьпяшацца, таму што шлях нас чакаў няблізкі. Амаль на самую мяжу з Расеяй, праз КПП (відавочна, бяз прапускоў) у адну з самых забруджаных радыяцыяй кропак Добрушскага раёна — адселеную напрыканцы 80-х гадоў былую вёску Дзям’янкі, дзе захавалася да нашых дзён велiчная сядзіба Герардаў, якую я, вядомы архітэктурны маньяк, хоць памірай, але павінна была пабачыць.
Толькі выйшлі на дарогу – адразу ж нас падхапілі і хутка даімчалі да Добруша. Там мы крыху паблукалі па крамах у пошуках ежы, пасьля накаталіся кругамі па горадзе і нарэшце апынуўшыся на неабходным скрыжаваньні, зразумелі, што неабазначаны напрамак, напэўна, наш :) Да вёскі Дзям’янкі заставалася яшчэ кіламетраў дваццаць, але, мяркуючы па мапе, дзесьці пасярэдзіне шляху дарога зварочвала ў звычайную жылую вёску. Гэта падавала надзею, што ня ўсю адлегласьць нам давядзецца пераадольваць пешшу: і насамрэч, праз пэўны час спынілі мясцовага юнака. Сказаць, што мой хітравумны план (а дакладней, яго адсутнасьць) праваліўся – нічога не сказаць.
Мы са сьвістам праляцелі праз КПП, дзе я, “вялікі культурны дзеяч”, зьбіралася дамовіцца з аховай прапусьціць нас, і даведалася ад кiроўцы, што, аказваецца, на КПП ахова ня мае права дазволіць ці забараніць праезд. Але вось калі вас зловіць патруль у забруджанай радыяцыйнай зоне – вас чакае адмiнiстрацыйка i штраф ад 1,5 мільёнаў. Не сьмяротна, але вееельмі непрыемна, зусім ня той кошт, які я гатова была б заплаціць за вандроўку ў пакінутую сядзібу… Акрамя гэтага, нам, як заўжды, неверагодна “шчасьціла”, бо на той час зусім нядаўна ў мясцовым лесе ў дзікоў вынайшлі эпідэмію афрыканскай чумы, а таму па зоне адсяленьня пастаянна каталіся эпідэміолагі, дасьледчыкі, паляўнічыя, што вялі адстрэл жывёлаў, браканьеры, за якімі, вядома ж, ганяўся патруль, і ўсюдыiсныя кантрабандысты з Рашкі. Хлапец жадае нам удалага падарожжа і зварочвае ў родную вёску. А мы застаемся на пустыннай дарозе, што сустракае нас пазітыўным жоўтым надпісам “зона адсяленьня” і папярэджвальнымі знакамі “радыяцыйная небясьпека”, якія чарговы раз намякаюць нам, маўляў, вяртайцеся, прыдуркі, сюды ўваход забаронены.
На разгубленым, задуменным і нечакана сур’ёзным твары Пятро я чытаю ўсё тое, што ён мог бы узьюшана сказаць мне услых, калі б быў некультурным чалавекам: пра маю летуценнасьць, непадрыхтаванасьць, апантанасьць, пра “чаму я яго раней не папярэдзіла, куды мы едзем” і ўсё такое падобнае. Але, тым ня менш, яшчэ ўчора мы вырашылі – толькі наперад, безальтэрнатыўна!
Апранутыя мы былi, мякка кажучы, ярка i прыкметна: я ў паласатым яшчэ так сабе, а вось памеранчовыя штаны Пятро, напэўна, з космасу можна было ўбачыць. Таму адразу ж перад намi паўстала страгэгiчнае пытаньне — што рабiць, калi мы, цi, што больш верагодна, нас раптам заўважыць патруль: уцякаць у лес альбо ўздымаць рукi i з прастадушнай усьмешкай iсьцi iм насустрач. Абедзьве iдэi, шчыра скажу, такiя сабе, але небясьпечней усё ж хавацца ў лесе-бураломе, дзе, мяркуючы па сьвежых сьлядах ад стрэлаў на папярэджвальных знаках, iдзе актыўны адстрэл хворай жывёлы, ды й калi б нас у вынiку дагналi i знайшлi – не дапамагло б анiякае красамоўства. А на роўнай дарозе глядзiш i дапамагло б, таму выхаду проста не было: распрануўшыся і падкасаўшы штанцы, глынуўшы па кроплi вады, якой заставалася з трэць бутэлечкi, мы вырашылi пакласьцiся на маю дзiцячую непасрэднасьць i бязьмежную абаяльнасьць Пятро i проста рушылi наперад, насустрач сьпякотнаму апоўдневаму сонцу ў адселены край – мы ж, бляха, бывалыя дасьведчаныя вандроўнікі!
Натуральна, першы кiламетр мы шуравалi хутка, моўчкi i вельмi напружана, прыслухоўваючыся, прыглядаючыся. Падаставалi з заплечнiкаў усе дакументы i паперкi, якiя маглi б выратаваць нашае становiшча ў выпадку нечаканай сустрэчы з прадстаўнiкамi ўлады. Найбольшыя надзеi ўскладалiся на пятроўскi дыплом гiсторыка i (хто б мог падумаць!) на мой бэйдж журналiста BelMetal, што я разам з фоцiкам начапiла на шыю i несла амаль што пад сэрцам зь невыразнай годнасьцю, бы ордэн славы якi.
Праз пару кiламетраў мы ўжо самi сьвята верылi, што мы вялiкiя дасьледчыкi архiтэктуры, гiсторыкi, фатографы, прадстаўнiкi СМI i бог яшчэ ведае хто, але дакладна вельмi крутыя, настолькi, што нас трэба ня толькi не затрымаць, але яшчэ й падвезьцi да самых дзьвярэй сядзiбы i лiхтарыкам унутры пасьвяцiць, каб нам зручней лазiць было. Быў у iдэальным плане адзiн толькi недахоп: чаму ж мы такiя разумныя i дасьведчаныя не здабылi сабе пропуск у зону адсяленьня, а прыехаўшы сюды без яго i натыкаючыся праз кожныя 50 метраў на знак «Радыяцыя. Уваход забаронены» — не павярнулi назад, а настойлiва папхалiся наперад? На гэтае пытаньне я змагла б адно што патэтычна накiраваць позiрк у туманную далеч, глыбока ўздыхнуць i прамовiць нешта накшталт: «Вам не зразумець…»
Ну ды хопiць разводзiць iнтрыгi! Супакою чытачоў, на шляху да сядзiбы мы не сустрэлi нiводнай жывой душы) Затое iзноўку паелi малiнаў: iх было мноства, аграмееенных i салодкiх, нiкiм не кранутых. Хтосьцi скажа, маўляў, радыяцыйныя ягады, небясьпечна, але падобнай думкi не ўзнiкае, калi табой рухае смага, стома i бясконцы авантурызм. Я дык проста абжэрлася, такiя малiны былi смачныя! Наогул, прырода ў адселеным краi неверагодна прыгожая: усё квiтнее, чысьцiня, цiшыня… Але разам з гэтым пануе своеасаблiвая атмасфера напружанасьцi, штосьцi пазбаўляе спакою, насьцярожвае ў гэтай дзiкай занядбаласьцi, асаблiва калi ўзгадваеш, што адносна нядаўна на гэтым месцы знаходзiлiся жылыя дамы i вясковыя палеткi. Сёньня ўсё, што калiсьцi дыхала жыцьцём, пакоiцца пад зямлёй, забруджанае радыяцыяй i пахаванае, каб уберагчы мясцовых жыхароў i заезджых марадзёраў ад каварнай нябачнай небясьпекi. Канешне, там-сям сустракаюцца яшчэ паўразбураныя будынкi, драўляныя хацiны i цагляныя двухпавярхоўкi – жудасна, але цiкава.
Мы, тым часам, прайшлi кiламетраў дзесяць i, пабачыўшы на дрэве непадобны да iншых, вусьцiшны жоўты радыяцыйны знак на чорным фоне, адчулi, што зайшлi ну зусiм ужо хрэн ведае куды.
Хутка дабралiся да скрыжаваньня i крыху разгубiлiся: куды далей? Але тут я разглядзела сярод гушчару дрэў на прыгорку збудаваньне, што, мяркуючы па фотаздымках зь Дзям’янкаў, якраз нагадвала палац Герардаў, i мы ўзрадавана рушылi праз зарасьнiкi да нашай цяжкадасягальнай архiтэктурнай мэты.
Маёнтак Дзям’янкі з 1876 году належаў Мікалаю Герарду. Ён быў даволі вядомай асобай у Расейскай імперыі, а ў 1905 — 1908 гадах Герард быў генерал-губернатарам Фінляндыі. У канцы 19-га стагодзьдзя ў Дзям’янках ён пабудаваў сабе шыкоўную трохпавярховую сядзібу ў псеўдарускім стылі з архітэктурным аздабленьнем вокнаў, сьцен, кутоў будынка, выкананым у духу старажытнарускага дойлідства. Прыродны ландшафт вакол палаца дазволіў Герарду стварыць арыгінальную паркавую кампазіцыю, разьмешчаную на двух узроўнях, злучаных сходамi, дзе раслі ня толькі мясцовыя, але й рэдкія, нават экзатычныя віды дрэваў і хмызьнякоў. Пасьля рэвалюцыі 1917 года маёнтак быў нацыяналізаваны, і ў палацы арганізавалі Дом беспрытульніка. У далейшыя савецкія гады да чарнобыльскай катастрофы ў сядзібе разьмяшчалася сьпецшкола, а летам маёнтак выкарыстоўваўся пад піянерскі лагер. Першапачаткова ўезд у сядзібу перасякаў невялікі яр, па-над якім пралягаў каменны чатырохарачны мост. Пазьней аркі, роўна як і вокны сядзібы, былі закладзены цэглай.
Кажуць, у сядзібе разьбілася дзіця, і адміністрацыя сьпецшколы вырашыла выключыць рэцыдывы. З-за значнага ўзроўню радыяцыі мясцовыя ўлады ня бачаць сэнсу ў рэканструкцыі маёнтка Герардаў у Дзям’янках. А таму, на жаль, сёньня манументальны палац і бліжэйшыя пабудовы паступова руйнуюцца без надзеі на аднаўленьне…
Пааглядаўшы грандыёзную сядзiбу, прагуляўшыся ўглыб парка да маста i знайшоўшы там паў-Ленiна i iншыя дзiвосы, а пасьля схаваўшыся ад ашалелага камар’я ў паўцемры палацавых сьценаў i крыху падсiлкаваўшыся, ужо з палёгкай i пачуцьцём выкананага абавязку мы павольна вылезьлi на дарогу i накiравалiся ў няблiзкi шлях дамоў. Але нашыя прыгоды на гэтым зусiм ня скончылiся. Не прайшлi i з паўкiламетра, як пачулi ззаду вельмi блiзка вуркатаньне матору. Пазiрнулi на лес, адзiн на аднаго, iзноўку на лес, iзноўку адзiн на аднаго, пацiснулi плячыма i ўзьнялi руку – халера яго бяры, а можа падвязуць! I вось з-за лесу выплывае ён, наш блакiтны герой, беларускi трактар з поўным прычэпам сiласу i брутальным надпiсам «Criminal region» на лабавым шкле. Спыняецца; за рулём малады хлапец, зьдзiўлена пасьмiхаецца, чэша патылiцу i кажа, што спынiўся бы, нават калi б не галасавалi – як мiнiмум цiкава было запытацца, адкуль мы, прыдуркi, тут наогул узялiся i куды шпацыруем.
Я першы раз катаюся на трактары, радасьцi поўныя штаны! Уцiснулiся ўтрох у кабiну, сунемся па дарозе, музыка грае, кiроўца распавядае нам пра мясцовыя цiкавосткi. Так, узровень радыяцыi пад Дзям’янкамi яшчэ гадоў пяць таму быў значна вышэйшым, але сёньня знаходзiцца ў гэтым лесе амаль бясьпечна. Вяскоўцы ня без хваляваньня, але ходзяць сюды ў грыбы i ягады – а дзе ж iм iнакш iх зьбiраць? Дарэчы, з вышынi трактарынага палёту я сапраўды заўважала ў лесе шмат грыбоў – хоць ты спрыгнi i назьбiрай дадому, курва маць, як я люблю грыбы! Перыядычна сярод лесу сьмярдзела так, што вылазiлi вочы. Хлапец пацьвердзiў нашыя здагадкi: гэта раскладалiся на сьпякоце дзiкi, што загiнулi сваёй сьмерцю цi пасля адстрэлу ад гэтай самай афрыканскай чумы. Сам наш спадарожца жыў у суседняй вёсцы Дубовы Лог, куды мы i зьбiралiся зь iм дабрацца, каб пасьля зь кiм-небудзь зь мясцовых без непатрэбных пытаньняў праехаць праз КПП.
Цалкам супакоiўшыся, я павольна хiсталася ў кабiне i прыслухвалася, як Пятро пiярыць трактарысту праект BelMetal як усевядомы музычны партал, а мяне – як крутога дасьледчыка i журналiста. Я амаль што заснула, калi раптам пад гучнае «:*%;:?* тваю маць!!!» трактар, тузаючыся, затармазiў i крыху завалiўся на бок. Спачатку я наогул не зразумела, што адбылося. Пасьля толькi заўважыла, як пярэдняе кола iмклiва зьнiкае ў лесе, а пад кабiнай расьцякаецца чорная масьляная лужына… Пэўны час мы сядзелi нерухома i ўсьведамлялi, што цудам пазьбеглi жудаснай аварыi. А пасьля вылезьлi з кабiны i, ўбачыўшы касабокi трактар на адным коле, пачалi iржаць так, што ад сьмеху ледзь жываты не надарвалi. Пятро зь кiроўцам прыкацiлi зь лесу непаслухмянае вольналюбiвае кола, я патэлефанавала па нумару на кардонцы сябру хлопца, i паселi на дарозе чакаць дапамогi.
Трактарыст iранiчна сьмяецца, маўляў, фатаграфуйце, журналiсты, карча майго, гэта ж трэба, такое здарылася! А нам толькi дазволь – абздымалi «крымiнальна-рэгiянальнага героя», аднаго i разам з намi, ўздоўж i ўпоперак. Гэта быў мой лепшы фатасэт эвэр, горы i палацы нават побач не стаялi)
Яшчэ хвiлiн дваццаць мы зьнервавана пасьмiхалiся з нашай ахуiцельнай вандроўкi, пакуль зь вёскi не прыехаў памочнiк. I што б вы думалi – кола не прыладзiлi на месца, не! Замест гэтага хлапцы нешта падкруцiлi, засунулi падпорку – i кабiна трактара ўпэўнена пакацiлася на адным коле (!), сымбалiзуючы ўсiм сваiм выглядам няўмiручы беларускi сяльгаспрам. Сябра кiроўцы, вiдавочна, крыху пабойваўся незразумелую адчайную моладзь з радыяцыйнага лесу ля расейскай мяжы, але вырашыўся-такi падвезьцi нас да самага Добруша. Анiякiх пытаньняў на КПП – i нарэшце мы, стомленыя смагай i доўгiм шляхам пад сьпякотным сонцам, але вельмi задаволеныя i вясёлыя, пакiдаем забароненую зону адсяленьня.
Нягледзячы на тое, што нас яшчэ чакала працяглая дарога да Менску, я адчувала, што пасьпяхова выканала нейкую чарговую частку сваёй вельмi iстотнай «архiтэктурна-аглядальнай-i-аб-гэтым-распавядальнай» мiсii, а таму сьпяшацца не было куды. Мы расслаблена шыбавалi па дарогах, зьмянялi машыны, вялi глыбокiя i легкадумныя размовы зь цiкавымi спадарожцамi, а па вяртаньнi ў Менск, наогул, адкрылася сёмае дыханьне, i мы нястомна рушылi, канешне ж, не дамоў, а ў «Цэнтральны» — сьвяткаваць першую аварыю Пятро i дзялiцца са знаёмымi i незнаёмымi сьвежымi ўражаньнямi ад поўнага нечаканых прыгодаў i цiкавых момантаў, выключнага, авантурнага падарожжа.
Падрабязьней на: vk.com/architekture
Толькі выйшлі на дарогу – адразу ж нас падхапілі і хутка даімчалі да Добруша. Там мы крыху паблукалі па крамах у пошуках ежы, пасьля накаталіся кругамі па горадзе і нарэшце апынуўшыся на неабходным скрыжаваньні, зразумелі, што неабазначаны напрамак, напэўна, наш :) Да вёскі Дзям’янкі заставалася яшчэ кіламетраў дваццаць, але, мяркуючы па мапе, дзесьці пасярэдзіне шляху дарога зварочвала ў звычайную жылую вёску. Гэта падавала надзею, што ня ўсю адлегласьць нам давядзецца пераадольваць пешшу: і насамрэч, праз пэўны час спынілі мясцовага юнака. Сказаць, што мой хітравумны план (а дакладней, яго адсутнасьць) праваліўся – нічога не сказаць.
Мы са сьвістам праляцелі праз КПП, дзе я, “вялікі культурны дзеяч”, зьбіралася дамовіцца з аховай прапусьціць нас, і даведалася ад кiроўцы, што, аказваецца, на КПП ахова ня мае права дазволіць ці забараніць праезд. Але вось калі вас зловіць патруль у забруджанай радыяцыйнай зоне – вас чакае адмiнiстрацыйка i штраф ад 1,5 мільёнаў. Не сьмяротна, але вееельмі непрыемна, зусім ня той кошт, які я гатова была б заплаціць за вандроўку ў пакінутую сядзібу… Акрамя гэтага, нам, як заўжды, неверагодна “шчасьціла”, бо на той час зусім нядаўна ў мясцовым лесе ў дзікоў вынайшлі эпідэмію афрыканскай чумы, а таму па зоне адсяленьня пастаянна каталіся эпідэміолагі, дасьледчыкі, паляўнічыя, што вялі адстрэл жывёлаў, браканьеры, за якімі, вядома ж, ганяўся патруль, і ўсюдыiсныя кантрабандысты з Рашкі. Хлапец жадае нам удалага падарожжа і зварочвае ў родную вёску. А мы застаемся на пустыннай дарозе, што сустракае нас пазітыўным жоўтым надпісам “зона адсяленьня” і папярэджвальнымі знакамі “радыяцыйная небясьпека”, якія чарговы раз намякаюць нам, маўляў, вяртайцеся, прыдуркі, сюды ўваход забаронены.На разгубленым, задуменным і нечакана сур’ёзным твары Пятро я чытаю ўсё тое, што ён мог бы узьюшана сказаць мне услых, калі б быў некультурным чалавекам: пра маю летуценнасьць, непадрыхтаванасьць, апантанасьць, пра “чаму я яго раней не папярэдзіла, куды мы едзем” і ўсё такое падобнае. Але, тым ня менш, яшчэ ўчора мы вырашылі – толькі наперад, безальтэрнатыўна!
Апранутыя мы былi, мякка кажучы, ярка i прыкметна: я ў паласатым яшчэ так сабе, а вось памеранчовыя штаны Пятро, напэўна, з космасу можна было ўбачыць. Таму адразу ж перад намi паўстала страгэгiчнае пытаньне — што рабiць, калi мы, цi, што больш верагодна, нас раптам заўважыць патруль: уцякаць у лес альбо ўздымаць рукi i з прастадушнай усьмешкай iсьцi iм насустрач. Абедзьве iдэi, шчыра скажу, такiя сабе, але небясьпечней усё ж хавацца ў лесе-бураломе, дзе, мяркуючы па сьвежых сьлядах ад стрэлаў на папярэджвальных знаках, iдзе актыўны адстрэл хворай жывёлы, ды й калi б нас у вынiку дагналi i знайшлi – не дапамагло б анiякае красамоўства. А на роўнай дарозе глядзiш i дапамагло б, таму выхаду проста не было: распрануўшыся і падкасаўшы штанцы, глынуўшы па кроплi вады, якой заставалася з трэць бутэлечкi, мы вырашылi пакласьцiся на маю дзiцячую непасрэднасьць i бязьмежную абаяльнасьць Пятро i проста рушылi наперад, насустрач сьпякотнаму апоўдневаму сонцу ў адселены край – мы ж, бляха, бывалыя дасьведчаныя вандроўнікі!
Натуральна, першы кiламетр мы шуравалi хутка, моўчкi i вельмi напружана, прыслухоўваючыся, прыглядаючыся. Падаставалi з заплечнiкаў усе дакументы i паперкi, якiя маглi б выратаваць нашае становiшча ў выпадку нечаканай сустрэчы з прадстаўнiкамi ўлады. Найбольшыя надзеi ўскладалiся на пятроўскi дыплом гiсторыка i (хто б мог падумаць!) на мой бэйдж журналiста BelMetal, што я разам з фоцiкам начапiла на шыю i несла амаль што пад сэрцам зь невыразнай годнасьцю, бы ордэн славы якi.
Праз пару кiламетраў мы ўжо самi сьвята верылi, што мы вялiкiя дасьледчыкi архiтэктуры, гiсторыкi, фатографы, прадстаўнiкi СМI i бог яшчэ ведае хто, але дакладна вельмi крутыя, настолькi, што нас трэба ня толькi не затрымаць, але яшчэ й падвезьцi да самых дзьвярэй сядзiбы i лiхтарыкам унутры пасьвяцiць, каб нам зручней лазiць было. Быў у iдэальным плане адзiн толькi недахоп: чаму ж мы такiя разумныя i дасьведчаныя не здабылi сабе пропуск у зону адсяленьня, а прыехаўшы сюды без яго i натыкаючыся праз кожныя 50 метраў на знак «Радыяцыя. Уваход забаронены» — не павярнулi назад, а настойлiва папхалiся наперад? На гэтае пытаньне я змагла б адно што патэтычна накiраваць позiрк у туманную далеч, глыбока ўздыхнуць i прамовiць нешта накшталт: «Вам не зразумець…»Ну ды хопiць разводзiць iнтрыгi! Супакою чытачоў, на шляху да сядзiбы мы не сустрэлi нiводнай жывой душы) Затое iзноўку паелi малiнаў: iх было мноства, аграмееенных i салодкiх, нiкiм не кранутых. Хтосьцi скажа, маўляў, радыяцыйныя ягады, небясьпечна, але падобнай думкi не ўзнiкае, калi табой рухае смага, стома i бясконцы авантурызм. Я дык проста абжэрлася, такiя малiны былi смачныя! Наогул, прырода ў адселеным краi неверагодна прыгожая: усё квiтнее, чысьцiня, цiшыня… Але разам з гэтым пануе своеасаблiвая атмасфера напружанасьцi, штосьцi пазбаўляе спакою, насьцярожвае ў гэтай дзiкай занядбаласьцi, асаблiва калi ўзгадваеш, што адносна нядаўна на гэтым месцы знаходзiлiся жылыя дамы i вясковыя палеткi. Сёньня ўсё, што калiсьцi дыхала жыцьцём, пакоiцца пад зямлёй, забруджанае радыяцыяй i пахаванае, каб уберагчы мясцовых жыхароў i заезджых марадзёраў ад каварнай нябачнай небясьпекi. Канешне, там-сям сустракаюцца яшчэ паўразбураныя будынкi, драўляныя хацiны i цагляныя двухпавярхоўкi – жудасна, але цiкава.
Мы, тым часам, прайшлi кiламетраў дзесяць i, пабачыўшы на дрэве непадобны да iншых, вусьцiшны жоўты радыяцыйны знак на чорным фоне, адчулi, што зайшлi ну зусiм ужо хрэн ведае куды.
Хутка дабралiся да скрыжаваньня i крыху разгубiлiся: куды далей? Але тут я разглядзела сярод гушчару дрэў на прыгорку збудаваньне, што, мяркуючы па фотаздымках зь Дзям’янкаў, якраз нагадвала палац Герардаў, i мы ўзрадавана рушылi праз зарасьнiкi да нашай цяжкадасягальнай архiтэктурнай мэты. Маёнтак Дзям’янкі з 1876 году належаў Мікалаю Герарду. Ён быў даволі вядомай асобай у Расейскай імперыі, а ў 1905 — 1908 гадах Герард быў генерал-губернатарам Фінляндыі. У канцы 19-га стагодзьдзя ў Дзям’янках ён пабудаваў сабе шыкоўную трохпавярховую сядзібу ў псеўдарускім стылі з архітэктурным аздабленьнем вокнаў, сьцен, кутоў будынка, выкананым у духу старажытнарускага дойлідства. Прыродны ландшафт вакол палаца дазволіў Герарду стварыць арыгінальную паркавую кампазіцыю, разьмешчаную на двух узроўнях, злучаных сходамi, дзе раслі ня толькі мясцовыя, але й рэдкія, нават экзатычныя віды дрэваў і хмызьнякоў. Пасьля рэвалюцыі 1917 года маёнтак быў нацыяналізаваны, і ў палацы арганізавалі Дом беспрытульніка. У далейшыя савецкія гады да чарнобыльскай катастрофы ў сядзібе разьмяшчалася сьпецшкола, а летам маёнтак выкарыстоўваўся пад піянерскі лагер. Першапачаткова ўезд у сядзібу перасякаў невялікі яр, па-над якім пралягаў каменны чатырохарачны мост. Пазьней аркі, роўна як і вокны сядзібы, былі закладзены цэглай.
Кажуць, у сядзібе разьбілася дзіця, і адміністрацыя сьпецшколы вырашыла выключыць рэцыдывы. З-за значнага ўзроўню радыяцыі мясцовыя ўлады ня бачаць сэнсу ў рэканструкцыі маёнтка Герардаў у Дзям’янках. А таму, на жаль, сёньня манументальны палац і бліжэйшыя пабудовы паступова руйнуюцца без надзеі на аднаўленьне…Пааглядаўшы грандыёзную сядзiбу, прагуляўшыся ўглыб парка да маста i знайшоўшы там паў-Ленiна i iншыя дзiвосы, а пасьля схаваўшыся ад ашалелага камар’я ў паўцемры палацавых сьценаў i крыху падсiлкаваўшыся, ужо з палёгкай i пачуцьцём выкананага абавязку мы павольна вылезьлi на дарогу i накiравалiся ў няблiзкi шлях дамоў. Але нашыя прыгоды на гэтым зусiм ня скончылiся. Не прайшлi i з паўкiламетра, як пачулi ззаду вельмi блiзка вуркатаньне матору. Пазiрнулi на лес, адзiн на аднаго, iзноўку на лес, iзноўку адзiн на аднаго, пацiснулi плячыма i ўзьнялi руку – халера яго бяры, а можа падвязуць! I вось з-за лесу выплывае ён, наш блакiтны герой, беларускi трактар з поўным прычэпам сiласу i брутальным надпiсам «Criminal region» на лабавым шкле. Спыняецца; за рулём малады хлапец, зьдзiўлена пасьмiхаецца, чэша патылiцу i кажа, што спынiўся бы, нават калi б не галасавалi – як мiнiмум цiкава было запытацца, адкуль мы, прыдуркi, тут наогул узялiся i куды шпацыруем.
Я першы раз катаюся на трактары, радасьцi поўныя штаны! Уцiснулiся ўтрох у кабiну, сунемся па дарозе, музыка грае, кiроўца распавядае нам пра мясцовыя цiкавосткi. Так, узровень радыяцыi пад Дзям’янкамi яшчэ гадоў пяць таму быў значна вышэйшым, але сёньня знаходзiцца ў гэтым лесе амаль бясьпечна. Вяскоўцы ня без хваляваньня, але ходзяць сюды ў грыбы i ягады – а дзе ж iм iнакш iх зьбiраць? Дарэчы, з вышынi трактарынага палёту я сапраўды заўважала ў лесе шмат грыбоў – хоць ты спрыгнi i назьбiрай дадому, курва маць, як я люблю грыбы! Перыядычна сярод лесу сьмярдзела так, што вылазiлi вочы. Хлапец пацьвердзiў нашыя здагадкi: гэта раскладалiся на сьпякоце дзiкi, што загiнулi сваёй сьмерцю цi пасля адстрэлу ад гэтай самай афрыканскай чумы. Сам наш спадарожца жыў у суседняй вёсцы Дубовы Лог, куды мы i зьбiралiся зь iм дабрацца, каб пасьля зь кiм-небудзь зь мясцовых без непатрэбных пытаньняў праехаць праз КПП.
Цалкам супакоiўшыся, я павольна хiсталася ў кабiне i прыслухвалася, як Пятро пiярыць трактарысту праект BelMetal як усевядомы музычны партал, а мяне – як крутога дасьледчыка i журналiста. Я амаль што заснула, калi раптам пад гучнае «:*%;:?* тваю маць!!!» трактар, тузаючыся, затармазiў i крыху завалiўся на бок. Спачатку я наогул не зразумела, што адбылося. Пасьля толькi заўважыла, як пярэдняе кола iмклiва зьнiкае ў лесе, а пад кабiнай расьцякаецца чорная масьляная лужына… Пэўны час мы сядзелi нерухома i ўсьведамлялi, што цудам пазьбеглi жудаснай аварыi. А пасьля вылезьлi з кабiны i, ўбачыўшы касабокi трактар на адным коле, пачалi iржаць так, што ад сьмеху ледзь жываты не надарвалi. Пятро зь кiроўцам прыкацiлi зь лесу непаслухмянае вольналюбiвае кола, я патэлефанавала па нумару на кардонцы сябру хлопца, i паселi на дарозе чакаць дапамогi.
Трактарыст iранiчна сьмяецца, маўляў, фатаграфуйце, журналiсты, карча майго, гэта ж трэба, такое здарылася! А нам толькi дазволь – абздымалi «крымiнальна-рэгiянальнага героя», аднаго i разам з намi, ўздоўж i ўпоперак. Гэта быў мой лепшы фатасэт эвэр, горы i палацы нават побач не стаялi)Яшчэ хвiлiн дваццаць мы зьнервавана пасьмiхалiся з нашай ахуiцельнай вандроўкi, пакуль зь вёскi не прыехаў памочнiк. I што б вы думалi – кола не прыладзiлi на месца, не! Замест гэтага хлапцы нешта падкруцiлi, засунулi падпорку – i кабiна трактара ўпэўнена пакацiлася на адным коле (!), сымбалiзуючы ўсiм сваiм выглядам няўмiручы беларускi сяльгаспрам. Сябра кiроўцы, вiдавочна, крыху пабойваўся незразумелую адчайную моладзь з радыяцыйнага лесу ля расейскай мяжы, але вырашыўся-такi падвезьцi нас да самага Добруша. Анiякiх пытаньняў на КПП – i нарэшце мы, стомленыя смагай i доўгiм шляхам пад сьпякотным сонцам, але вельмi задаволеныя i вясёлыя, пакiдаем забароненую зону адсяленьня.
Нягледзячы на тое, што нас яшчэ чакала працяглая дарога да Менску, я адчувала, што пасьпяхова выканала нейкую чарговую частку сваёй вельмi iстотнай «архiтэктурна-аглядальнай-i-аб-гэтым-распавядальнай» мiсii, а таму сьпяшацца не было куды. Мы расслаблена шыбавалi па дарогах, зьмянялi машыны, вялi глыбокiя i легкадумныя размовы зь цiкавымi спадарожцамi, а па вяртаньнi ў Менск, наогул, адкрылася сёмае дыханьне, i мы нястомна рушылi, канешне ж, не дамоў, а ў «Цэнтральны» — сьвяткаваць першую аварыю Пятро i дзялiцца са знаёмымi i незнаёмымi сьвежымi ўражаньнямi ад поўнага нечаканых прыгодаў i цiкавых момантаў, выключнага, авантурнага падарожжа.
Падрабязьней на: vk.com/architekture
0 каментароў